چرا با جانشینی حضرت علی کافران مایوس شدند
آیه اکمل نام آیه آیه اکمل واقع در سوره مبارکه مائده آیه 3 جزء 6 شأن نزول اعلام جانشینی حضرت علی (ع) توسط پیامبر اسلام در روز غدیر خم محل نزول مکه مکرمه است. ، موضوع اعتقاد به امام علی و واقعه غدیر، آیات مرتبط، آیه تبلیغ و آیه ولایت.
آیه اکمل بخشی از آیه سوم سوره مائده که خداوند در آن از تکمیل دین اسلام صحبت کرده است. شیعیان بر اساس روایات وارده از خاندان پیامبر معتقدند که این آیه در روز غدیر و در مورد واقعه غدیر نازل شده است و منظور از اتمام، دین و برکت، اعلام ولایت و جانشینی است. حضرت علی (ع) برای پیامبر (ص). از سوی دیگر اهل سنت نزول آیه را در روز عرفه می دانند و معتقدند تمامیت دین به معنای بیان همه احکام اسلام است.
مرتضی مطهری درباره تفاوت «تکمیل» و «تکمیل» گفت: «تکمیل» جایی است که قبلاً چیزی ناقص بوده است. اما در «اکمال» ممکن است چیزی درست و کامل به نظر برسد، اما چون نتایج مورد انتظار را ندارد، کامل نیست. در آيه تكميل، امر به نصب حضرت علي (عليه السلام) به امامت، هم جزء دين بود و هم تكميل آن و هم موجب كمال ساير اجزاي دين شد. زیرا روح دین ولایت و امامت است.
موقعیت
آیه اکمل جزء آیه سوم سوره مائده است. [1] این آیه به عنوان یکی از دلایل شیعه برای اثبات امامت و خلافت حضرت علی (ع) مطرح شده است. [2] در این آیه به روزی اشاره شده است که چهار امر مهم اتفاق افتاد و عبارتند از: ناامیدی کفار، اتمام دین، اتمام نعمت الهی و پذیرش دین اسلام به عنوان آخرین دین. از انسان ها حضرت علی (علیه السلام) برای پیامبر (صلی الله علیه و آله) در آن روز این امور محقق شد.[4]
زمان فرود
مسلمانان بر نازل شدن آیه اکمل در حجه الوداع اتفاق نظر دارند، اما درباره زمان نازل شدن آن دیدگاه های متفاوتی ارائه کرده اند.[5] در بیشتر روایات [6] اجماع اهل بیت و شیعه آمده است که آیه اکمل در روز غدیر یا اندکی پس از نزول نازل شده است[7] برخی از علمای اهل سنت ضمن بیان روایت نزول این آیه. روز غدیر را ضعیف دانسته اند[8] اما علامه امینی با بررسی ادله روایات اهل سنت آنها را بر اساس موازین اهل سنت معتبر می داند.[9] بر اساس برخی منابع اهل سنت، از جمله دو تفسیر و کتاب تاریخی ابن کثیر، نزول آیه در روز عرفه بوده است.[10] در مقابل این دو دیدگاه، برخی معتقدند آیه اکمل دو بار نازل شده است: بار اول در روز عرفه که پیامبر (ص) به دلایلی نگران آن بوده است. به همین دلیل آیه تبلیغ نازل شد و خداوند به پیامبر (ص) ضمانت داد که مشکلی پیش نیاید. سپس در روز غدیر، آیه اکمل بار دیگر نازل شد.[11]
متن و ترجمه آیه
در روز عیسی کسانی که به دین شما کفر ورزیدند پس از آنها نترسید و خشمگین مباشید، این روزی است که دین شما را برای شما کامل می کنم و نعمت و خشنودی خود را ادا می کنم. اسلام به عنوان یک دین بسیار …
امروز كافران از [انحطاط] دين شما مأيوسند. پس از آنها نترسید و از من بترسید! امروز دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما به جا آوردم و اسلام را برای شما برگزیدم.
کرامت نزولی
منابع شیعه نزول آیه اکمل را واقعه غدیرخم و ولایت امیرالمومنین علیه السلام بر مسلمانان می دانند [12] شیعیان معتقدند که پیامبر اسلام (ص) در راه بازگشت از آخرین حج مسلمانان را در منطقه ای به نام غدیر جمع کرد. خام و در خطبه ای امام علی علیه السلام را ولی امر مسلمین و جانشین خود معرفی کرد. پس از خطبه، مسلمانان با حضرت علی (ع) بیعت کردند [13] سپس آیه اتمام نازل شد و اکمال دین مبین اسلام را اعلام کرد. علامه امینی در الغدیر و میرحمید حسین در ابکت الانوار با تحقیق در منابع اهل سنت شواهد فراوانی برای تأیید و اثبات نزول این آیه در مورد حضرت علی (ع) و واقعه غدیر ارائه کردند.[14]
معنای کمال دین
کتب تفسیری بر عبارت «اکمالتو لکم دینکم» (من دین شما را کامل کردم) بحثهای فراوانی ایجاد کرده است[15] و مفسران شیعه و سنی در این مورد دیدگاههای متفاوتی دارند.[16] مفسران اهل سنت با توجه به آغاز و پایان آیه، احکام شرعی را بیان کرده اند، می گویند که مراد از اتمام دین، تکمیل تمام احکام شرع اسلام با نزول این آیه است.[ 17]
با توجه به اینکه در آیه کافران از یأس صحبت کرده است، شیعیان این دیدگاه را قبول ندارند و معتقدند که احکام شرعی به تنهایی نمی تواند دین را حفظ کند و کافران را ناامید کند. زیرا ناامیدی کامل کافران زمانی رخ می دهد که خداوند فردی را که بتواند جانشین پیامبر و تداوم دین باشد را به سرپرستی و نگهبانی و تدبیر امور دین و هدایت امت گمارد. بر این اساس، آیه اکمال دین مربوط به غدیرخم (18 ذی حجه 11 هجری) و اعلام حضرت علی (ع) است. زیرا پس از آن آیات دیگری نازل شد که دستورات اسلام را بیان می کرد.اعلام ولایت و جانشینی حضرت علی (ع) از نظر پیامبر (ص).[20]
تفاوت بین تکمیل و تکمیل
متفکر شیعه مرتضی مطهری در مورد تفاوت اکمل و اکمال در این آیه می نویسد: «تکمیل» در جایی گفته می شود که; یک ساختار قبلا ناقص؛ مانند یک ساختمان، قبل از اینکه تمام کارهایش تمام شود، گفته می شود که «ناتمام» است. اما کمال آن است که چیزی درست و کامل باشد، اما ناقص بودن آن را گویند چون روح ندارد و نتایج مورد انتظار را ندارد. در آیه اکمل این دستور (یعنی نصب امام علی به امامت) موجب پایان دین شد زیرا از دستورات دین و برخی از اجزای آن است. باز هم این حکم کمال همه شمرده می شود، زیرا اگر نبود همه احکام دیگر ناقص بود. زیرا نفس دین، ولایت و امامت است و اگر انسان ولایت و امامت نداشته باشد، اعمال او مانند جسم بی روح است.[21]
پرس و جوهای وابسته
پاورقی
↑ علامه حلی، نهج الحق و کشف الصدق، 1361، ص. 192.
↑ طیب، اطیب البیان، ۱۳۷۸، جلد ۴، صفحه ۴۲۲.
↑ ر.ک: تفسیر النشون، 1374، ج 4، ص 138. 263
↑ رجوع کنید به طبرسی، مجمع البیان، 1372، ج3، ص246; مکارم شیرازی، تفسیر النشون، 1374، ج4، صص. 264 و 265.
↑ جرجانی، جلاء الازهان و جلا الاحزان، ۱۳۷۷، جلد ۲، صفحه ۳۲۵.
↑ مثلاً رجوع کنید به کلینی، کافی، 1387، ج1، ص292-289; بحرانی، البرهان، 1415ق، ج1، 434-447.
↑ امینی، الغدیر، 1368، ج2، ص115.
↑ رجوع کنید به ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۲۰ق، ج ۳، ص ۲۲. 28; سیوطی، بزرگ المنثور، 1403ق، ج3، ص19.
↑ امینی، الغدیر، 1366، ج1، ص. 294-298.
↑ رجوع کنید به ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، 1420ق، ج 3، ص. 26; ابن کثیر، البدایة والنهیة، 1408ق، ج 5، ص 138. 155.
↑ عاملی، صحیح من سیره النبی الاعظم، 1385، ج31، ص310.
↑ امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج ۱، صفحه ۴۴۷.
↑ مفید، الارشاد، 1413ق، ج1، ص. 176 و 177.
↑ رجوع کنید به امینی، الغدیر، 1416ق، ج 1، ص 448-456; حسینی میلانی، نفحات الازهر فی تلخیص عبقات الانوار، 1423ق، ج8، ص261.
↑ مثلاً ر.ک طبرسی، مجمع البیان، 1372، ج3، صص. 242-248; آلوسی، روح المعانی، 1415ق، ج3، صص. 233 و 234.
↑ مثلاً ر.ک طبرسی، مجمع البیان، 1372، ج3، صص. 245 و 246; آلوسی، روح المعانی، 1415ق، ج3، صص. 233 و 234.
↑ مثلاً رجوع کنید به آلوسی، روح المعانی، 1415ق، ج3، ص233 و 234; مکارم شیرازی، تفسیر النشون، 1374، ج4، صص. 263 و 264.
↑ رجوع کنید به طباطبایی، المیزان، 1418ق، ج5، ص176.
↑ رجوع کنید به طباطبایی، المیزان، 1418ق، ج5، ص174.
↑ رجوع کنید به طبرسی، مجمع البیان، 1372، ج3، ص246; مکارم شیرازی، تفسیر النشون، 1374، ج4، صص. 264 و 265.
↑ مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، جلد 25، صفحات 188-189.
مراجع
لینک خارجی
به گزارش خبرگزاری « حوزه » از اصفهان، یکی از شبهات این است که «چرا پیامبر عظیم الشأن اسلام جانشینی حضرت علی (علیه السلام) را در مکه که تعداد بیشتری از مسلمانان در آن حضور داشتند، اعلام نکردند؟ آیا این اعلامیه را در غدیر خم با اهل شهر اعلام نکردند آیا حرفش را قطع کردند؟
جواد حیدری در پاسخ به این شبهه با بیان اینکه پیامبر عظیم الشأن اسلام صرفاً بر اساس فرمان خداوند عمل می کرد، اظهار داشت: طبق قرآن کریم که می فرماید: «ما منطق اللّه ولی وحی یحیی» داریم. پیامبر اسلام قبل از غدیر خم بارها بر امامت و ولایت و جانشینی امیرالمومنین علیه السلام تاکید کرده بودند.
وی افزود: حدیث یوم الدر و سایر احادیث متواتر معروف است، اما واقعه غدیر که بر بیانات قبلی رسول خدا تأکید داشت، به دستور صریح پروردگار عالم و این دستور اتفاق افتاد. بعد از اتمام مراسم حج و در راه بازگشت اتفاق افتاد و این اتفاق در سرزمین غدیر افتاد.
این کارشناس مذهبی گفت: دلیل اصلی دستور پروردگار عالم برای اعلام این موضوع در این کشور بود و پیامبر به دستور پروردگار عالم عمل کرد. هنگامی که کاروان به سرزمین راغه در نزدیکی جفه رسید، به محلی به نام غدیرخم رسید، این وحی نازل شد: ای رسول خدا، ما بر تو نازل کردیم، و من نخواهم کرد، پس پیام تو چیست. و الله یاسمک من مردمم خدا یهودی نیست». قم الکافرین»
وی خاطرنشان کرد: از این رو پیامبر اسلام امیر(ص) را به خلافت و ولایت منصوب کرد، اما دیگر جای تعجب نیست که چرا پیامبر قبل از دستور خداوند چنین نکرده است.
حیدری در ادامه با بیان اینکه نکته ظریفی در اینجا وجود دارد که باید به آن اشاره کرد، تصریح کرد: این منطقه همان منطقه ای بود که کاروان ها از هم جدا می شدند و هر کدام به منطقه خود می رفتند. این کاروان عظیم مسلمانان قبل از متفرق شدن به دستور پیامبر به مدت سه روز دقیقاً در محل لشکر مستقر شدند و برای مراسم غدیر آماده شدند. این زمانی است که مسلمانان به تازگی حج را به پایان رسانده اند و همه منتظر بازگشت به خانه هستند.
حیدری در پایان گفت: سه روز ماندن مردم در این مکان حساس، آنها را برای درک بزرگی این مشکل آماده می کند.
انتهای پیام
گام به گام درس 5 پیام هشتم
پاسخ: خودتان پیشنهاد فعالیت کلاسی را امتحان کنید
نام درس: روزی که اسلام تکمیل شد موضوع: آموزش گام به گام پایه هشتم
پاسخ: خودتان پیشنهاد فعالیت کلاسی را امتحان کنید
گام به گام هشتمین پیام آسمانی / درس پنجم :: روزی که اسلام تکمیل شد
فعالیت کلاسی صفحه 47 هشتمین پیام آسمانی
اندکی در ماجرای غدیر و سخنان رسول خدا در این روز بیندیشید! حج تموم شده و مسلمانان مشتاق بازگشت به شهرهای خود و دیدار با خانواده خود هستند. برخی از آنها که از جاهای دور به مکه آمده بودند ماه ها پیش خانه و خانواده خود را از دست دادند. رسول خدا در چنین شرایطی ناگهان صد و بیست هزار نفر را در راه متوقف می کند. آنهایی که پیشرفت کرده اند باید برگردند و آنهایی که عقب افتاده اند باید به عقب برسند. او در صحرای سوزان با آنها صحبت می کند و از آنها می خواهد آنچه را که شنیده اند به بقیه مسلمانان بگویند. به نظر شما نشانه این همه تاکید چیست؟ با کمک استاد محترم این سوال را در کلاس مطرح کنید.
پاسخ: نشانه آن است که پیامبر(ص) هیچگاه پس از خود امت را بدون ولی نگذاشت و به حکم خدا عمل کرد و حضرت علی (علیه السلام) را تعیین کرد که تصمیم گرفت کافران و مشرکان و منافقان را ناامید کند و دین مبین اسلام را به رهبری حضرت علی علیه السلام و امامان پس از او بیش از پیش در میان مردم بدرخشد.
پاسخ فعالیت کلاسی صفحه 47 دین هشتم
خودتان را امتحان کنید، صفحه 47 از هشتمین پیام آسمانی
1- پیامبر اکرم (ص) در روز غدیر خم درباره امیرالمومنین (علیه السلام) چه فرمود و ایشان را به چه سمتی منصوب کرد؟ او معلم و سرپرست اوست. خدایا هر که ولایت پذیرفت تو نیز او را تحت ولایت و ولایت خود قرار ده، خدایا یاران علی را یاری کن و با دشمنان علی دشمنی کن.) پس از آنکه خود را نامزد کرد.
2- چرا کافران و منافقان از نابودی اسلام در روز غدیرخم مأیوس شدند؟پاسخ: آنها گمان می کردند که چون پیامبر خدا پسری نداشت، هیچکس نمی تواند مردم را پس از او رهبری کند و با مرگ او، دین اسلام نیز فراموش خواهد شد. اما جانشینی امیرالمومنین به جای پیامبر اکرم (ص) در غدیرخم تمام آرزوهای پوچشان را بر باد داد.
3- چرا پس از پیامبر خدا تنها امیرالمومنین (علیه السلام) شایسته رهبری بر مسلمانان بود؟
پاسخ: چون آنها داناترین مردم به قرآن و احکام الهی بودند و همه چیزهای الهی را آموختند. احکام رسول خدا.
پاسخ خودتان را امتحان کنید، دین هشتم، درس پنجم
همگام سازی دوره های HamGamDars.com
بازدید 8 سوال دینی بسیار توصیه می شود همچنین برای مشاهده درس 8 دینی گام به گام بر روی لینک پاسخ 8 درس دین 6 کلیک کنید.
برای مشاهده سوالات و توضیحات کتاب های خود؛ به سادگی نام درس یا شماره صفحه آن را با عبارت Lesson Syngam در گوگل جستجو کنید.
من خودم این موضوع رو می‌شناختم، اما مقاله‌ی شما خیلی جالب بود. خیلی خوب بود که این موضوع رو با جزئیات بیشتری توضیح دادید. به نظر من این مقاله به دوستانم هم پیشنهاد می‌کنم.
اصلاح ظلمت‌های تاریخی بسیار مهم و شایسته توجه است. برای همین، این مقاله به نحوی آموزنده و جالب بود که اطلاعات جدیدی را برای من به ارمغان آورد. خیلی ممنون بابت این مطلب!
این مقاله خیلی جالب بود! واقعا عجیبه که چرا بعضی از مردم اونقدر انتظار داشتند حضرت علی جانشین پیامبر بشه که حتی برای اون تلاش نکردند. ولی خب به نظر من همیشه باید به خداوند توکل کرد و منتظر بود که اون افرادی که باور دارند حضرت علی جانشین باید بهشون نشون بده که اشتباه می کنند.
خیلی خوب بود که در مورد این موضوع بحث شده. من فکر می‌کنم که این موضوع می‌تواند برای بسیاری از مسلمانان جالب و آموزنده باشد. به نظرم هر کسی باید خودش تصمیم بگیرد که این موضوع چگونه برای او مهم است. اما با وجود این، باید به احترام دیگران و نظرات شان احترام گذاشته شود.