چرا در حرم امام رضا نقاره می زنند

نواختن نقاره یک موسیقی حلال اسلامی است که بسیاری از مردم با آن احساس خوشایند و مثبتی دارند. محال است انسان در این نزدیکی یا زائر حرم و گردشگر مشهدی باشد و این صدای زیبا را نشنود یا برای شنیدن آن به حرم نیاید. آیین نواختن گیتار بسیار قدیمی است و در طول سالیان متمادی اصالت خود را حفظ کرده است. این مراسم با برنامه ای خاص همه روزه به جز ایام محرم و صفر و ایام شهادت ائمه اطهار در حرم زیبای امام رضا (ع) اجرا می شود و عاشقان زیادی دارد. نقاره خوانی در روز میلاد امام رضا (ع) به شکلی خاص برگزار می شود.

آیین نقاره نوازی مخصوص حرم رضوی است. نوازندگان زن در حرم جایگاه خاصی دارند و هر کدام در این اجرای موسیقایی نقش دارند. نواختن فلوت از آن جهت که از سینه به سینه در میان نوازندگان فلوت سرایت کرده و همواره اصالت خود را حفظ کرده است، از اهمیت خاصی برخوردار است. در این مطلب به بررسی این آیین کهن و زیبا می پردازیم. اگر شما نیز به این موضوع علاقه دارید، با ما همراه باشید.

منبع عکس: سایت مخزن

آنچه می خواهید در مورد ویولن بدانید:

آیین نواختن گیتار در حرم امام رضا

نقاره خوانی موسیقی حلال اسلامی است که از دوران صفویه در جشن ها و اعیاد اسلامی نواخته می شود. نواختن گیتار یک آیین باستانی است که بر اساس متون تاریخی قدمت آن به دوران صفویه و قرن دهم می رسد. اگرچه زمان دقیق رواج بازی نقاره مشخص نیست، اما از ماندگاری و قدمت آن می توان دریافت که ایرانیان مسلمان به بازی نقاره در حرم مطهر رضوی رنگ و بوی دینی و مذهبی بخشیده اند و این آیین تبدیل شده است. مظهر هنر و فرهنگ ایرانی اسلامی.

نقاره زنگ اخباری است كه بندگان را به انجام هرچه سریع‌تر فرایض مذهبی تشویق می‌كند

نواختن فلوت از ویژگی های خاص حرم مطهر رضوی است. صدای فلوت و همچنین زیبایی حرم امام رضا، جذابیت این مکان مقدس را دوچندان کرد. مراسم نواختن فلوت در حرم رضوی با همین آداب و شیوه اجرا می شود. این ملودی و آهنگ نشانی از عظمت دارد و طرفداران زیادی دارد.

می‌توان گفت که هدف نقاره‌زنی‌ها هر چه باشد، امروزه نقاره‌ها هر صبح قبل از طلوع آفتاب و هر عصر قبل از غروب خورشید نواخته می‌شود و این به معنای کم بودن وقت برای دعا و عجله است.

جای خانه

منبع عکس: تابناک-مازندران

نقاره خانه یا نوات خانه به معنای محلی است که در آن نقاره بازی می شود. برج ناقوس حرم مطهر امام رضا (ع) در بالای ایوان شرقی حرم در صحن انقلاب اسلامی (قدیم) قرار دارد و از نقاط مختلف حرم قابل مشاهده است. ارتفاع این مکان باعث می‌شود صدای زنگ‌ها از فاصله‌ای دور شنیده شود، به‌ویژه هنگام طلوع خورشید که شهر خلوت‌تر است. از دوره قاجاریه مکان نقاره خانه تغییر نکرده است. موقعیت فعلی حرم مطهر نگاره در مرتفع ترین نقطه مرکز شهر باستانی مشهد واقع شده است. بنای جدید و باشکوه نقاره خانه با ظرافت و شکوه خود یکی از دیدنی ترین قسمت های حرم است. این بنا با کاشی فیروزه ای رنگ پوشیده شده و ایوان آن حصارکشی شده است. نقاره خانه دو طبقه است که طبقه پایین محل قرار دادن طبل و بوق و طبقه بالا محل اجرای نقاره است.

ساز آواز

نقاره خوانی در حرم امام رضا (ع) با طبل و شیپور اجرا می شود. بر طبل می کوبند و بوق می زنند. به زنان نقاره یا نقاره بازان «نوبتزن یا نوبتنواز» نیز می گویند. نوازندگان باله با هم بازی می کنند و هر روز طلوع و غروب خورشید را اعلام می کنند.

نقارا یک ساز کوبه ای است. برای نواختن حرم از چهار نوع طبل به نام های سرچشانی، گاهی بارگاه (دره، گرگ)، تخم مرغ و ساده (میان) استفاده می شود. طبل ها را با دو چوب به طول حدود 20 سانتی متر می زنند. طبل اصلی کوچک و از چدن ساخته شده است و صدای زیر را تولید می کند که در تمام مدت نواختن به عنوان طبل اصلی نواخته می شود.سه طبل دیگر درام های مسی بزرگ و متوسط ​​هستند که صدای بم تولید می کنند و به صورت متناوب یا به صورت نواخته می شوند. بین با هماهنگی خاص، هماهنگ با بوق، و حال و هوای شادی به این صدا می دهد. اما آنها به آن اشاره نمی کنند.

منبع عکس: نامه نیوز

در نقاره خانی شیپور هنگام دمیدن به صدا در می آید و ذکری دارد. آواز کارنا قرن هاست که به اشتراک گذاشته شده است. طول بوق بین 100-120 سانتی متر است که از مس یا برنج بدون سوراخ ساخته شده است. این ابزارها همگی ساخت مشهد هستند.

اکنون 14 نفر پیانو می زنند و 9 نفر از آنها (چهار درامر و پنج ترومپت) پیانو می زنند. نوازندگان با برخورداری از حقوق و امتیازات ویژه زیر نظر مدیریت اماکن متبرکه آستان قدس رضوی مشغول انجام وظایف خود هستند.

نقاره‌ خوان‌ها به‌صورت تجربی و توسط نقاره نوازان قدیمی آموزش می‌بینند

در هنگام نقاره خانه، چهار طبل در سمت راست نقاره خانه (شمالی) رو به گنبد طلایی امام رضا (ع) روی صندلی نشسته و پنج شیپور به ترتیب در کنار طبل در سمت چپ ایستاده اند. از نقاره خانه (جنوب). سرنواز یا رئیس شیپورها تیم را رهبری می کنند و همه با هم آهنگ می خوانند. نوازندگان فلوت به صورت تجربی توسط نوازندگان سابق ویولن در همان مکان آموزش می بینند.

تاریخچه و فلسفه موسیقی نواخته شده در حرم امام رضا

در مورد گذشته ناکاره و رواج ناکاره در ایران نظرات زیادی وجود دارد. از قدیم الایام نواختن فلوت در شهرهای مهم ایران رایج بوده است. این آیین هر روز قبل از طلوع فجر و قبل از طلوع خورشید انجام می شد. احتمالاً بعد از زمان آل بویه، نواختن گیتار در میان خلفای اسلامی رواج یافت. در دوره صفویه، هنر گیتار در پایتخت و شهرهای مهم رونق یافت. این مراسم در جشن ها، پیروزی ها، تاج گذاری ها و تولد پادشاهان و شاهزادگان انجام می شد.

بر اساس اسناد تاریخی، میرزا ابوالقاسم، نوه گوهرشاد خاتون، هرات را ترک کرد و وارد خراسان شد و در آنجا به نواختن فلوت عادت کرد. همچنین در پایگاه تخصصی امام رضا (ع) ذکر شده که نواختن نقاره در آستان مقدس امام رضا (ع) رایج بوده است. اما معلوم نیست این رسم از چه زمانی شروع شده است. نه نویسندگان در این باره چیزی نوشته اند و نه اسناد حرم مطهر مطلبی را نشان می دهد. از نشانه های تاریخی چنین بر می آید که در قرن 9 و 10 نواختن ویولن رایج بوده است.

منبع عکس: تابناک-مازندران

در عهد قاجار نام نقاره خانه «کرناخانه» و نوازندگان «املجات شکوه» نامیده می شد که در منابع مربوط به دوران قاجار به آن اشاره شده است. از اواخر دوره افشاریه با ورود آلات موسیقی اروپایی، رواج نقاره خانه ها کاهش یافت و نقاره خوانی بیشتر جنبه تشریفاتی به خود گرفت و به تدریج به فراموشی سپرده شد.

پس از روی کار آمدن حکومت افشاریه و پایتختی مشهد، آیین نواختن فلوت در حرم مطهر رضوی رونق بیشتری یافت و در بسیاری از مراسم مورد استفاده قرار گرفت. این آیین در تهران و شهرهای بزرگ مانند تبریز، مشهد، اصفهان، شیراز، هرات و قزوین به جز ایام سوگواری برگزار می‌شد.

نقاره از گذشته تا به امروز در حرم امام رضا (ع) ادامه داشته و سوابق به جا مانده در تاریخ حکایت از تداوم این مراسم دارد. از این مراسم به عنوان یکی از خدمات عادی در حرم مطهر رضوی یاد می شود. البته از سال 1312 تا 1320 هجری قمری در زمان پهلوی به دستور رضاخان برج ناقوس حرم بسته شد. از این دوره به عنوان تنها تعطیلی نقاره در روزهایی غیر از محرم، صفر و ایام شهادت و عزاداری ائمه یاد می کنند.

در دوره پهلوی به دستور رضاخان، نقاره خانه حرم تعطیل شد

دقیقاً مشخص نیست که چرا این مراسم همیشه در حرم ادامه داشته است، چه کسی آن را تأسیس کرده و دقیقاً از چه زمانی شروع شده است. درباره انگیزه و فلسفه برگزاری این مراسم در حرم، هرکس به سلیقه و ارادت خود تفسیر می کند. به برخی از این تفاسیر توجه کنید:

از آنجایی که امام رضا (ع) لقب نایب السلطنه دارد و به او لقب سلطان داده اند، نقاره بازی در حرم ایشان رواج یافته است.

چه بسا روزی روزگاری برای دفاع از حرم ها و مشهد سربازانی در آنجا حضور داشتند و برای اعلام موجود بودن باید طبل نواخته می شد و پس از آن این رسم به صورت سنتی ماندگار شد.

نواختن فلوت و دمیدن بوق برای احترام و دفن در حرم امام رضا (ع) بوده و جنبه تشریفاتی دارد.

انگیزه این سنت هر چه باشد، امروزه صدای نقاره صبح ها قبل از طلوع آفتاب و شامگاهان قبل از غروب آفتاب شنیده می شود و به بندگان هشدار می دهد که وقت کمی برای خواندن نماز دارند، سپس باید عجله کنند و بایستند. برای نماز

صدای طبل حرم امام رضا چه نشانه ای دارد؟

منبع عکس: خبرگزاری حوزه

صدای فلوت در حرم ملکوتی امام رضا (ع) نشانه آن است که هر که بشنود یاد مشهد و حرم مطهر رضوی می افتد. نقارا در لغت به معنای «چرخش» است. محل نواختن نقاره را «نقاره خانه» یا «نوبت خانه» می گویند. بازیکنان نقاره را با القاب «نُبّت نواز» یا «نُبَت زن» نیز می شناسند. این نام از دیرباز به این دلیل است که شیپور در زمان های خاص و منظم برای اعلام طلوع و غروب خورشید می نواخت. امروزه نیز این آیین در حرم امام رضا (ع) انجام می شود. در آستان قدس به نوازندگان زن «گروه شکوه» می گویند; و این یعنی شکوه حرم را نشان می دهند. در روز میلاد ائمه و اعیاد مذهبی، نقاره در روز چند نوبت نواخته می شود. به طور کلی این آیین در خدمت اعلام زمان و مناسبت هاست.

ساعت طبلی در حرم امام رضا

نواختن فلوت از زمان های قدیم در زمان جنگ و صلح استفاده می شده است. در زمان جنگ، نقاره ابزاری رزمی و محرک بود که ارتش را به هیجان می آورد و نقاره چی در میدان جنگ در حالی که شتر سوار بود، نقاره می نواخت. اما در زمان صلح، چنگ آلتی بود که در مهمانی ها و جشن ها با آویختن آن به گردن و قرار دادن آن در مکان های خاصی نواخته می شد.

از جمله موارد دیگری که در آن طبل نواخته می شد. زمانی بود که یک حادثه خوشایند اتفاق افتاد. در آن زمان نوازندگان زن بر بالای خانه ها طبل می زدند و شیپور می زدند.

منبع تصویر: Art-Guru

زمان اجرای نقاره در حرم امام رضا (ع)

نقاره خوانی در حرم امام رضا (ع) در ساعات خاصی انجام می شود که در ادامه برای شما توضیح خواهیم داد.

در روزهای معمول، نواختن نقاره حرم دو بار انجام می شود. 20 دقیقه قبل از اذان صبح و 20 دقیقه قبل از غروب آفتاب که آخرین ضربه پایان ساعت شرعی است. به این رسم «خدمت معمولی» می گویند. زنگ در واقع زنگ خبری است که خادمان را به انجام هر چه سریعتر فرایض دینی تشویق می کند. سرویس عادی هم وقت نماز و هم وقت قضای آن را مشخص می کند.

وقتی دخیل را می بندند و بیماری را در حرم درمان می کنند، با طبل و نواختن ساز شادی آور به همه اعلام می کنند.

در شب میلاد ائمه اطهار و مناسبت های مذهبی مانند عید قربان، غدیر و فطر، دو نوبت دیگر نیز وجود دارد که به آن «نقاره خانه عید» می گویند. به این ترتیب که این برنامه یک ساعت بعد از غروب آفتاب شب عید اجرا می شود و روز بعد دوباره ویولن به مدت 20 دقیقه اجرا می شود. هدف از این کار اعلام عید است. با شنیدن صدای طبل ها اگر کسی آگاه نباشد به او اطلاع داده می شود.

در مناسبت های ملی مانند زمان تحویل و شروع نوروز، طبل نواخته می شود. همزمان با تحویل سال، پرکاشن اجرا می شود; اما زمان طولانی نیست; چون سخنان رهبری در حرم پخش می شود.

استفاده از نقاره در ماه رمضان نیز مرسوم است. در این ماه خواندن نقاره همه روزه قبل از اذان صبح و قبل از افطار انجام می شود. نماز سحر 30 دقیقه قبل از اذان صبح و نماز افطار نیم ساعت قبل از اذان مغرب خوانده می شود. بندگان را به افطار دعوت می کنند.

در ایام و روزهای خاص سلام که مأموران آستان قدس حجاب را از روی تصاویر حضرت علی (ع) و حضرت رضا (ع) برمی دارند، نقاره به مدت نیم ساعت انجام می شود که به آن سلام می گویند.

تاریخچه ساخت خانه نقاره

منبع عکس: آستان قدس

خانه های نقاره را معمولاً در بالای دروازه شهر، در ورودی کاخ شاه، در نزدیکی ارگ یا کاراول خانه می ساختند تا صدای نقاره به نقاط مختلف برسد. این ساختمان ها شبیه برج های مربع یا مستطیل شکل هستند که مسقف هستند و با پلکان به زمین می رسند.

از ساخت حرمخانه قبل از دوره قاجار اطلاعات زیادی در دست نیست. در این مورد، تنها به وجود جایگاه ویژه بر فراز حرم امام رضا (علیه السلام) اشاره شده است; که شاید محل تجمع نوازندگان فلوت بوده که بعداً به محل فعلی منتقل شده است. در آن زمان به دلیل عدم ساخت صحن قدیمی، بنای نقاره خانه در ضلع غربی یا شرقی گنبد و بر فراز برخی بناهای موجود در اطراف حرم قرار داشت و محل دقیق آن مشخص نیست.

خانه قدیمی نقاره امروز تقریباً در همان مکان قرار داشت. ساخت آن در دوره قاجار آغاز شد و توسط حاجی قوام الملک به پایان رسید. این بنا به دلیل استفاده از مصالح ساده و عدم استحکام به مرور زمان فرسوده شده است. اگرچه این ساختمان توسط پایه های چوبی که اطراف آن را احاطه کرده بود حفظ می شد، اما دیگر کاربردی نبود. به همین دلیل بنای قدیمی در سال 1338 هجری شمسی برای بازسازی تخریب شد. عملیات ساخت خانه جدید به سرپرستی معمار و معمار حاج احمد بیوکی آغاز شد. تا زمان ساخت مناره‌خانه جدید، چند ماه مناره‌بازی در کنار برج ساعت بالای ایوان غربی و سپس به مدت چهار سال روی سکوی چوبی موقت بالای ایوان عباسی اجرا می‌شد.

در سال 1346 هجری شمسی کار ساخت نگر خانه به پایان رسید و این بنا آماده بهره برداری شد. ساخت مقرنس ها و سایر کارهای ساختمانی توسط حاج صادق رافتی و طراحی کاشی معرق توسط محمد حسن رضوان، صاحب کتیبه آستان مقدس رضوی انجام شده است. از آن زمان تاکنون، این بنا چندین بار بازسازی شده است.

نواختن فلوت در روز میلاد امام رضا (ع)

منبع تصویر: جماران

مراسم باشکوهی همزمان با میلاد امام رضا (ع) با حضور استاندار خراسان رضوی، مدیران، خادمان و زائران حرم در تالار انقلاب اسلامی برگزار می شود. نقاره های امام رضا علیه السلام بر فراز نقاره خانه عروج می کنند و میلاد امام رضا علیه السلام را با نوای کوله به همگان بشارت می دهند. همچنین ساز و آلات نوازنده فلوت که به پایین منتقل شده است توسط نوازندگان فلوت از پله های خانه ویولن شرق میدان انقلاب اسلامی حمل می شود. نقاره خوانی در روز میلاد چهار بار تکرار می شود.

سوالات رایج

آئین نواختن گیتار چیست؟

نقاره‌خوانی، نوا و موسیقی حلال اسلامی است که بسیاری از مردم با آن، حس خوش و مثبتی را تجربه می‌کنند. این مراسم در حرم رضوی برگزار می‌شود.

تاریخ نواختن گیتار کی باز می شود؟

قاره زنی آیینی قدیمی است که با توجه به متون تاریخی به عهد صفویه و قرن دهم بازمی‌گردد؛ با این حال زمان دقیق رواج نقاره خوانی مشخص نیست.

ابزار و آلات آواز چیست؟

برای اجرای نقاره زنی از طبل و کرنا استفاده می‌کنند. طبل سازی کوبه‌ای و کرنا سازی بادی است.

فلسفه نواختن فلوت در حرم امام رضا چیست؟

امروز نقاره‌ها هر صبح پیش از طلوع خورشید و هر عصر قبل از غروب به صدا درمی‌آیند و معنی آن این است که برای خواندن نماز فرصت کم است و باید شتاب کرد.

منبع عکس روی جلد: عکس رضوی، عکاس: مسعود نوذری

خبرگزاری مهر؛ گروه مجله: چند روزی صبر می کنیم تا شرایط مساعد شود و به دیار طوس می رویم. ما این راه را فقط با خود و خدای خود نمی پیماییم. برعکس، ما همیشه از ته دل می گوییم: «اگر بازی باشد. «اگر امام رضا بپرسد». اگر… ما ایرانی ها نه تنها در زیارت های حضوری، بلکه در لحظه های خلوت و نماز هم از توسل به امام رئوف دریغ نمی کنیم.

مشهد- باب الجواد

از پاسگاه ورودی حرم که رد شدم «اجازه دخول» خواندم. صدای گریه قطع نمی شد. سکوت حرم همیشه مورد نظر است، اما مردم اینجا نمی توانند سکوت کنند. می دانی چقدر منتظر بود تا امروز و در آن در با امامش روبرو شود و درد دلش را بگوید؟ می دانی چند نفر دیگر دلشان را داده اند و آرزوهایشان را در جیب او گذاشته اند و خاطراتشان را در ذهنش جا گذاشته اند. یکی به دنبال شفای فرزند بیمارش است، یکی درگیر مشکلات اقتصادی است و دیگری در برابر دوری و دلتنگی خانواده و مشکلات زندگی به امامش پناه می برد.

قدم های کوتاه و آهسته برمی دارم و در ساحت حرم رضوی نفس می کشم. زمزمه ای از پشت سرم می شنوم که با صدای کشیدن دمپایی روی زمین همراه است. مثل این است که شخصی برای خودش شعر می گوید و در مسیر قدم می زند. پاهایم را شل می کنم و گوش هایم را تیز می کنم تا شاید صدای صدایش گوشه قلبم را آرام کند و مرا به بهشت ​​نزدیک کند. چه نوشته شده است “از شما می خواهم به من هم نگاه کنید!” من بهت زنگ میزنم تو هم به من زنگ بزن! آقا من خیلی راه رفتم اگر به من نگاه کنی نمی توانی دور بروی! رضا رضا… دلم در زندان است، فقط تو می توانی پرنده را در قفس بگذاری و رها کنی! این شعر را شنیدم او معصومیت دوران کودکی ام را برایم به ارمغان می آورد. کلمه به کلمه برای من دنیا معنی دارد. گرمای خورشید از بین رفته و دما در حال کاهش است. همیشه دوست داشتم به آقا سلام کنم حس پای حضرت برایم حس خوشایندی است. اما من الان کجا هستم؟ ورودی صحن کوثر. چرا اومدم اینجا؟ مرا به قلبم آورد. نداشتم.

از مقابل بارگاه کوثر می گذرم و کم کم خود را در بهشت ​​می بینم. از دروازه شرقی وارد صحن آزادی می شوم، اما صدایی آشنا مرا روی زمین نگذاشته است. اینجا بوق می زنند. غروب است غروب دیگر رضا رضا رضا جان… این صدا از «نقاره خانه» حرم می آید. رو به حرم که ایستادم صدایی از سمت راستم شنیدم. صدای طبل و شیپور نوازنده آنقدر مرا از دست داد که متوجه نشدم بیش از 10-15 دقیقه آنجا بودم. صورتم بی اختیار خیس اشک است و چشمانم به ضریح مشهود از وسط ایوان طلایی شگفت انگیز دوخته شده است. یا رضا جان…

صدایی بی نظیر که فقط در این آستانه می توانید بشنوید. درامز! چه صدایی دارد امروز به گفت و گو با مجله مهر با سیدمهدی جعفری که از سال 1392 در این لابی مشغول به کار است، رفتیم. یکی از خوانندگان حرم رضوی که به عنوان خادمی در پاسداری حرم شروع به کار کرد تا به مقام فعلی برسد، مراحل مختلفی را طی کرد و اکنون در گروه سرودهای حرم امام (ره) عضویت دارد. رضا (ع).

ساعت چند طبل بزنیم؟

طبل زدن دو بار در روز، یک بار قبل از طلوع و یک بار قبل از غروب خورشید انجام می شود. هر کدام حدود 20 دقیقه طول می کشد. پایان نواختن زنگ مصادف با پایان ساعت شرعی نماز صبح و عصر است.

البته این طبل زدن در ایام تعطیل نیز انجام می شود. هم یک ساعت بعد از اذان مغرب و هم ساعت 8 صبح روز عید، برای شادی آن روز طبل نواخته می شود.

همچنین در ماه مبارک رمضان دو ساعت مانده به اذان صبح زنگ نواخته می شود.

میلاد امام رضا (ع) نیز به شکل خاصی نواخته می شود.

یکی از طبل های اصلی که نواخته می شود مربوط به شفای بیماران است. وقتی اعلام می شود که بیماری داخل حرم بهبود یافته است، پس از پرس و جوی پزشک معتمد آستان و تأیید در این مورد، کمانچه نواز به خانه کمانچه نواز می رود و ویولن می نوازد. چون زمان خاصی برای شفای نقاره وجود ندارد، خداوند در داخل حرم به مردم اطلاع می‌دهد که این نقاره برای شفای بیماران است.

اما فقط چند روز در سال ما درامر نداریم. در محرم و صفر و شهادت ائمه.

ساز نوازنده

طبل گاورگا (گاهی) و طبل سرچشانی و همچنین کرناسی که توسط نوازندگان زن ویولن در دست گرفته می شود، همگی سازهایی هستند که صداهایی را که ما می شنویم تولید می کنند. 5 طبل و 8 بوق و مجموعا 13 طبل. فلسفه وجودی این 13 نفر نیز به 5 نفر از آل عبا و 8 شیپورزن که نسبت به امام هشتم دارند برمی گردد. طبلی که در حال نواختن است به طبل شادانه معروف است که یک نفر داریم که «سرنواز» و هفت نفر دیگر «پاسنواز» هستند.

نقارا یک ساز کوبه ای است. طبل ها را با دو چوب به طول حدود 20 سانتی متر می زنند. درام اصلی کوچک و از چدن ساخته شده است و صدایی تولید می کند که به عنوان طبل اصلی در طول بازی پخش می شود و سه طبل دیگر درام های مسی بزرگ و متوسط ​​هستند که صدای بم تولید می کنند و به طور متناوب یا بین این دو با استفاده از آن پخش می شوند. هارمونی خاص، هماهنگ با بوق، و حال و هوای شادی به این صدا می دهد. اما آنها به آن اشاره نمی کنند.

در نقاره خانی شیپور هنگام دمیدن به صدا در می آید و ذکری دارد. آواز کارنا قرن هاست که به اشتراک گذاشته شده است. طول بوق بین 100-120 سانتی متر است که از مس یا برنج بدون سوراخ ساخته شده است. این ابزارها همگی ساخت مشهد هستند.

ازهر نقاره

برای نواختن اذکار خاص به آنها فلوت زن می گویند.

در دست اول «سرنواز» به معنای رئیس شیپورها، بوق را به نشانه سلام به سمت گنبد گرفته و در آن می دمد: «سلطان دین و ایهی علی بن موسی الرضا». بعد بعد از نواز جواب می دهند: «رضاجان». سرنواز دوباره با بوق خود به گنبد اشاره می کند و می نوازد: «امام رضا». نوازندگان پس زمینه پاسخ می دهند: «غریب.. غریب.. رضا…»
شیپور در دست دوم می گوید: «مولا، مولا، مولا علی بن موسی الرضا». نوازندگان پشتیبان پاسخ می دهند: «رضاجان». سرنواز شیپور را به سمت گنبد گرفته و ذکر می کند: «یا امام غریب یا امام رضا». «قاضی بینوایان» سپس طبل نوازان مانند شادی بر طبل خود می کوبند. سرنواز در ادامه خاطرنشان می کند: عصر امام رضا قاضی فقرا. و نوازندگان پاسخ می دهند: «ای قاضی ناتوانان.

جای خانه

نقاره خانه یا نوات خانه به معنای محلی است که در آن نقاره بازی می شود. برج ناقوس حرم مطهر امام رضا (ع) در بالای ایوان شرقی حرم در صحن انقلاب اسلامی (قدیم) قرار دارد و از نقاط مختلف حرم قابل مشاهده است. ارتفاع مکان به این معنی است که وقتی طبل نواخته می شود، می توان از فاصله دور شنیده شد، به خصوص در طلوع خورشید که شهر ساکت تر است. از دوره قاجاریه مکان نقاره خانه تغییر نکرده است. موقعیت فعلی حرم مطهر نگاره در مرتفع ترین نقطه در مرکز شهر قدیم مشهد قرار دارد. بنای جدید و باشکوه نگاره خانه با ظرافت و شکوه خود یکی از دیدنی ترین قسمت های حرم است. این بنا با کاشی فیروزه ای رنگ پوشیده شده و ایوان آن حصارکشی شده است. نقاره خانه دو طبقه است که طبقه پایین محل قرار دادن طبل و بوق و طبقه بالا محل اجرای نقاره است.

کار قدیمی

کمانچه نوازان به صورت تجربی توسط کمانچه نوازان سابق آموزش می بینند. حاج احمد عون شکوهی قدیمی ترین نوازنده حرم رضوی بود که متاسفانه دو سال پیش دار فانی را وداع گفت. یادم می آید بعد از اینکه از خانه نقاره پایین آمد، مردم خواستند با او عکس بگیرند، هرگز نخواست به گنبد پشت کند و عکس بگیرد. مردم بسیار متواضع و محترمی بودند. 74 سال طبل چی حرم بودند. حتی زمانی که نوازنده نداشتیم به فروشگاه گیتار و خدام سر می زد.

خرمن کوب بودن خیلی مشخص نیست

یکی از همین روزها که برای رسیدن به خانه موسیقی عجله داشتم، دیر آمدم و دیر رسیدم. در بین راه یکی از زائران جلوی من را گرفت و گفت: می خواهم با او بازی کنم و باید از او مراقبت کنم. گفتم: من یک نوازنده هستم. گویا مشکلی پیدا کردند و زنی را دیدند که در تلویزیون آلات موسیقی می نوازد و به پیامبر متوسل شده و آرزویی کرده بودند و به عیادت حضرت آمدند. فقط می خواست یکی از نوازندگان را ببیند و دعا می کرد. او به من گفت که این حادثه مانند یک معجزه است، از همان لحظه که وارد حرم امام رضا شدم خدا را زیاد دیدم. اما من نمی خواستم در این مورد به کسی جز نقارا چی بگویم.

انتخاب کوبنده ها چیست؟

از سال های دور و از گذشته های دور تا سال 1371 کاملا ارثی بوده و از پدر به پسر منتقل می شد. به همین دلیل به نوازندگان طبل «سازهای شکوهمند» می گفتند. یعنی افرادی که جلال امام رضا را در بوق و کرنا می کنند. تا سال 1391 افراد از بین داوطلبان انتخاب می شدند، آموزش هایی داده می شد و امتحان داده می شد و من از این مسیر وارد شدم. 5 سال بعد کلاس ها از سر گرفته شد و امتحان… و اکنون 68 نفر از اعضای تیم ویولن در حرم حضور دارند.

ساختمان نقاره خان

او همان جایی بود که الان است. (ضلع شمال شرقی حرم مطهر علی بن موسی (ع)) اما همانطور که از تصویر مشخص است در ابتدا با شیروانی چوبی پوشانده شده بود اما اکنون مکان جدیدی در آنجا ساخته شده است.

در سال 1346 ه.ش کار ساختمانی نقاره خانه به پایان رسید و این بنا آماده بهره برداری شد. ساخت مقرنس ها و سایر کارهای ساختمانی توسط حاج صادق رافتی و طراحی کاشی معرق توسط محمد حسن رضوان، صاحب کتیبه آستان مقدس رضوی انجام شده است. از آن زمان، این ساختمان چندین بار بازسازی شده است.

فلسفه برپایی طبل در حرم امام رضا (ع).

فلسفه برگزاری مراسم طبل زدن در حرم امام رضا (ع) چیست؟ هنگام زیارت امام رضا (ع) حتماً طبل های زیبای نواخته شدن در حرم ایشان را دیده و شنیده اید.

اگر زائر یا نزدیک حرم امام رئوف (ع) باشید، هر روز صبح قبل از طلوع آفتاب و هر عصر قبل از غروب آفتاب، صدای زیبای طبل و فیجت اسپینر را در صحن حرم خواهید شنید.

البته کمانچه نواز منحصر به طلوع و غروب آفتاب نیست و رسم بر این است که کمانچه نوازان در شب ولادت امام اطهار (ع) به خانه کمانچه می روند و در شیپور می نوازند.

از جمله اتفاقات دیگری که باعث نواختن طبل و شیپور بارگاه امام رضا (ع) می شود، زمانی است که انسان حاجتی داشته باشد و به خیل شفا یافتگان آستان رضوی اضافه شود، آنگاه طبل به صدا در می آید تا همگان را اعلام و ابراز خوشحالی کند.

البته در ایام عزاداری شیعیان مانند محرم و صفر به منظور احترام به مراسم عزاداری معصومین (علیهم السلام) هیچ زنگی از خانه به گوش نمی رسد.

طبل ها برای چیست؟

نقارزنی نوعی موسیقی حلال اسلامی است که از زمان صفویه در جشن ها و اعیاد اسلامی استفاده می شد.

از زمان صفویه و در زمان سلطنت شاه اسماعیل صفوی و به سلطنت رسیدن وی، به دلیل ارادت خاص به امام رضا (ع) برای اعلان اذان به منظور آمادگی مردم، نواختن شیپور مرسوم شد. برای نماز

از آن زمان کار نواختن فلوت برای اعلام اعیاد و شادی مردم در اطراف حرم به این صورت انجام می شد که دو نفر فلوت و سه نفر درام می زدند و معمولاً فلوت نقش تقویم را در زندگی مردم.

لازم به ذکر است که طبل زدن و نواختن شیپور در خدمت بزرگداشت امام رضا (ع) بوده و صرفا جنبه تشریفاتی دارد.

بد نیست بدانید که از طبل ها خبری نیست و فقط به صورت «خوش کوس» و هماهنگ با بوق ها از ابتدا تا انتها نواخته می شود. در صورتی که قرآن ذکری دارد که تا امروز سینه به سینه نقل شده و به این صورت است:

دست اول: «سرنواز» رئیس شیپور، در سلام، بوق را به سمت قبه پیامبر می گیرد و می زند:

«سلطان دنیا و آخرت علی بن موسی الرضا»

سپس چهار نوازنده پاسخ می دهند:

امام رضا

سرنواز دوباره با سر به گنبد حضرت اشاره می کند و اینگونه بازی می کند: «امام رضا»

سپس نوازندگان پاسخ می دهند: “عجیب”

دست دوم: شاخ سرنواز ذکر می کند: «مولی مولی مولی علی بن موسی الرضا».

سپس نوازندگان پاسخ می دهند: رضا جان.

سرنواز سرکارنا را به گنبد می برد و می گوید:

“یا امام غریب یا امام رضا”

دست سوم: در شیپور سرنواز آمده است: «عصر عصر امام رضا».

در این هنگام طبل نوازان مانند شادی بر طبل خود می کوبند. این طبل به «کوس شادی» معروف است.

سرنواز بار دیگر اشاره می کند: «عصر امام رضا، قاضی مستمندان».

سپس نوازندگان پاسخ می دهند: ای قاضی درماندگان.

وقتی نوازندگان می خواهند شیپورهایشان را روی زمین بگذارند، خواننده می گوید: «فریاد راس»